سنگ ساختمان
سنگ ساختمان تزئینی شامل سنگها در هر شکل میباشند که به طور مستقیم و پس از برش، سائیده شدن و صیقل کاری در نماهای داخلی و خارجی ساختمانها به کار میروند یعنی سنگی طبیعی که در اندازه مشخص انتخاب، تراش و یا برش خورده باشد. سنگ ساختمان تزئینی شامل انواع مرمر، مرمرمیت، چینی، کنگلومرا، تراورتن، ماسه سنگ، گرانیت، دیوریت، سینیت، گابرو و بعضی موارد کم اهمیت تر میباشند که از نظر سنگ شناسی به یکی از گروههای سنگ آذرین، دگرگونی و یا رسوبی اختصاص دارند.
ویژگیهای فیزیکی سنگ ساختمان تزئینی که بر اساس آن انواع سنگ ساختمان شناخته می شود شامل سختی سنگ ساختمان ،رنگ سنگ ، میزان تخلخل سنگ ، مقاومت سنگ ، اثر یخبندان بر سنگ ، پوسیدگی فلزات بر سنگ ، تاثیر آتش بر سنگ است. در زیر به توضیح مختصری از این ویژگی ها می پردازیم:
دامنه سختی سنگ ساختمان تزئینی بسیار زیاد است. این دامنه از پائین ترین درجه سختی (تالک) گرفته تا به بالاترین درجه سختی (سنگ ساختمانی گرانیت که حتی از فولاد نیز سخت تر است) میرسد. درباره رنگ سنگ هم این نکته وجود دارد که تاثیر بسیار زیادی بر ظاهر و نمای بیرونی ساختمان دارد . مثلا رنگ های روشن طرفدار بیشتری نسبت به رنگ های کدر و تیره دارد. رنگ نمای بیرون سنگ ساختمان ها که ناشی از نوع مصالح بکار گرفته شده (سنگ ساختمانی و یا غیرسنگ) میباشد، خود تحت تأثیر عوامل جوی قرار دارد. آب باران میتواند کانیهای موجود سنگ نما را تحت تأثیر شیمیایی قرار داده و رنگ آن را تغییر دهد.
تخلخل در اثر نفوذ آب باران به داخل حفرههای سنگ ساختمانی و انجماد آن بیشتر میشود.در دمای صفر درجه زمستان آبی که به داخل خلل و یا پشت سنگ وارد می شود منجمد می شود که در سنگ ترکهای عمدهای ایجاد گردد و به مرور زمان این ترک ها زیاد شده و باعث می شود قطعه ای یا تمام سنگ از جا در آید. مقاومت سنگ ساختمانی تحت تأثیر عوامل مختلفی از قبیل هوازدگی، سرما، گرما و آتش سوزی، دائماً تغییر مییابد.بعضی از عوامل مربوط به هوازدگی شیمیایی می باشند برای مثال گازهای co2,o2,so2 می توانند از جمله این عوامل باشند. در شهرهایی که این گازها بیشتر در هوا وجود دارندسنگ های ساختمانتحت تاثیر آن ها مقاومت خود را بیشتر از دست می دهند . عوامل هوازگی چه فیزیکی و چه شیمیایی باعث تغییر رنگ ،شکسته شدن و جدا شدن سنگ ساختمانی از بنا می شود .سنگهای آهکی در مناطقی که بارندگی زیاد بوده و گازکربنیک موجود در فضا بیش از اندازه باشد، برای نمای خارجی ساختمانها چندان مناسب نمی باشد.
در قسمتهایی از ساختمان نظیر محل درپوشها، سایه بانها، کرسی بنا و کف پنجرهها تخریب در اثر یخبندان بیشتر دیده می شود. سنگ آهک و دولومیت بیش از ماسه سنگ تحت تاثیر تخریب در اثر یخبندان قرار می گیرند. مرمر، شیت و گرانیت به علت تخلخل اندک تحت تاثیر اثر یخبندان واقع نمیشوند. زنگ زدگی حاصل از مواد آهنی و فولادی بسیار سخت و دشوار از روی سطوح متخلخل سنگ ساختمان پاک میشوند. به این منظور کلیه قطعات فلزی مورد استفاده در نصب سنگ نما باید ضدزنگ باشند. آتش به ندرت موجب تخریب کلی در کارهای سنگی شود. ولی سطح نمای گرانیت، مرمر و ماسه سنگها ممکن است در اثر آتش سیاه یا خرد شوند. سنگهای آهکی عموما تحت تاثیر آتش قرار نمیگیرند، فقط سنگهای با رنگ روشن به علت اکسید شدن آهن موجود در آنها برای همیشه صورتی رنگ میشوند.